نوازش در جلسه کوچینگ

نوازش (Stroke) ازجمله مفاهیم کلیدی در جلسه کوچینگ است. این مفهوم در حدی در جلسه کوچینگ مهم است که می‌توانیم چنین بگوییم که نوازش واحد بنیادین برای شکل‌گیری و سنجش تعامل بین کوچ و کوچی است.
به عبارتی، همان‌طور که ساختمان با آجرها شکل می‌گیرد و فیلم، در قالب مجموعه‌ای از سکانس‌ها به وجود می‌آید، تعامل کوچ و کوچی در جلسه کوچینگ با یکدیگر هم مجموعه‌ای از نوازش‌هاست.
بایدها و نبایدهای نوازش در جلسه کوچینگ و مبحث نوازش‌ها یکی از جدی‌ترین و اساسی‌ترین چالش‌های ارتباطی بین کوچ و کوچی است. می‌توان این‌گونه گفت که نوازش رفتارهایی است که انسان‌ها توسط آن دیده‌شده و احساس وجود می‌کنند.

انواع نوازش در جلسه کوچینگ
تبادل نوازش شکل‌های مختلفی دارد و میل به نوازش در هر فرد با دیگری اندکی متفاوت است؛ اما نیاز به نوازش در تمام انسان‌ها وجود دارد. بعضی از افراد فعال‌تر و پرتوقع‌تر از دیگران هستند و به‌هرحال برای رفع نیاز به نوازش در جلسه کوچینگ، به حمایت کوچ نیاز است. تنوع نیاز به نوازش و شیوه‌های مختلف ابراز آن در جلسه کوچینگ، به‌احتمال‌زیاد از تفاوت در ثروت، آداب‌ورسوم فرهنگی و روش‌های کوچ ناشی می‌شود. نوازش به روش‌های مختلفی ارائه می‌شود که در زیر به آن می‌پردازیم:

ا- نوازش مثبت:
موجب رشد عواطف سالم کوچی می‌شود و احساس مطبوعی را در فرد برمی‌انگیزد که از ارتباط صمیمانه سرچشمه می‌گیرد.

۲- نوازش منفی:
احساس نامطلوب مانند طرد شدن یا مورد کنایه قرار گرفتن از طرف کوچ به کوچی که منجر به تحقیر شده و پیام تو خوب نیستی» را به فرد القا می‌کند.

۳-نوازش شرطی:
توجهی که مشروط به انجام کاری به کوچی داده شود، نوازش شرطی تلقی می‌شود، مانند: «تو را قبول دارم و تأیید می‌کنم اگر....

۴-نوازش غیرشرطی:
توجه به آنچه در حقیقت در کوچی وجود دارد، مانند: «چشم‌های تو خیلی زیبا هستند» نوازش غیرشرطی نامیده می‌شود.
نوازش‌های شرطی و غیرشرطی به دو گروه مثبت و منفی تقسیم می‌شوند.
نمونه‌ای از نوازش‌های شرطی و غیرشرطی:
نوازش شرطی مثبت: «کاری که انجام دادی خیلی خوب بود آفرین باریکلا
نوازش غیرشرطی مثبت: چه قدر خوب است که یک آدم دوست‌داشتنی مثل تو کنار من است، تو برای من خیلی عزیزی.
نوازش شرطی منفی: «این پیراهن اصلاً به تو نمی‌آید، نپوشی ها! این رنگ مو به تو نمی‌آید، دیگر از این رنگ استفاده نکن!» (در اینجا نوازش شرطی است چون به پیراهن یا موی فرد ارتباط دارد و منفی است، چون بیان می‌شود، نکن)
نوازش غیرشرطی منفی: حالم از تو به هم می‌خورد، از تو بدم می‌آید، از تو متنفرم.»

۵-نوازش کلامی:
هرگونه صحبت و توجه کلامی از سلام تا صحبت‌های طولانی و درازمدت در جلسه کوچینگ، جزء نوازش‌های کلامی محسوب می‌شوند.

6-نوازش غیرکلامی (رفتاری):
هر نوع توجه غیرکلامی از نگاه تا در آغوش گرفتن جزء نوازش‌های رفتاری به‌حساب می‌آیند.
نوازش‌های غیرکلامی مثل دست تکان دادن، سر تکان دادن، بغل کردن، در آغوش گرفتن، با آرنج به یکی دیگر زدن، به پشت یکی دیگر زدن۔

تقویت نوازش‌ها در کوچینگ
نوازش مثبت و منفی منجر به تقویت رفتار کوچی می‌شوند، همان‌گونه که نوازش مثبت باعث تقویت رفتار کوچی می‌شود، نوازش منفی هم منجر به تقویت رفتار کوچی می‌شود؛ بنابراین اگر فرد به‌تبع رفتاری، نوازش دریافت می‌کند و رفتار هم ناکارآمد است، شاید در تغییر رفتار بتواند روش‌های نوازش گیری خود را تغییر دهد.
کیفیت و میزان شدت نوازش‌ها در جلسه کوچینگ
کیفیت و میران شدت نوازش‌ها خیلی مهم هست و با اعداد سنجیده نمی‌شود. یک حس، اینکه چه کسی؟ و چطوری؟ به فرد نوازش می‌دهد خیلی مهم است.
مثلاً ممکن است که حس کوچی، زمانی که کوچ به او بگوید: «آفرین! کارت خیلی خوب بوده تا زمانی که دوست او این جمله را بگوید، فرق کند. مهم است که نوازش را از چه کسی می‌گیریم. مغز ما نوازش‌های شدیدتر را ذخیره می‌کند.

7-نوازش دروغین در کوچینگ
بعضی از کوچ‌ها در ابتدا نوازش مثبت می‌دهند ولی بعد نیش می‌زنند.
مثلاً می‌گویند: به‌به چه ماشین قشنگی! بالاخره خساست را کنار گذاشتی و برای خودت ماشین خریدی یا به‌به چه مدل موی قشنگی! حالا آدم شدی! یا به‌به چه مانتوی خوشگلی از دست‌فروش خریدی! ما به این‌ها می‌گوییم نوازش دروغین.

8-نوازش چاپلوسانه در کوچینگ
بعضی کوچ‌ها هستند که البته به همه نوازش می‌دهند ولی غیر صمیمانه! مثلاً ممکن است یک دوست داشته باشید که شما را توی بغل بگیرد و به شما بگوید: «عزیزم، دلم برای تو خیلی تنگ شده بود! به خدا وقتی دیدمت اصلاً روحیه‌ام عوض شد! این مطلب جدید را که نوشتی خیلی قشنگ بود خیلی عالی بود. ولی لحن او صمیمانه نیست. او یاد گرفته است که این‌جوری برخورد کند. ما به این‌ها می‌گوییم نوازش‌های چاپلوسانه

9-نوازش پلاستیکی
نوع بعدی نوازش، پلاستیکی است؛ مثلاً من می‌گویم: «سلام حالتون چطور است؟ خوبین؟ سلامتین؟ خوش اومدین. به‌به چه عجب ما شما را دیدیم.» این نوازش، نوازش پلاستیکی است. نوازش پلاستیکی صمیمانه نیست که برخی از افراد که بازداری هیجانی دارند به‌خصوص از این نوازش استفاده می‌کنند.

تفاوت نوازش پلاستیکی و چاپلوسانه
نوازش پلاستیکی با نوازش چاپلوسانه کاملاً متفاوت است. چاپلوسانه کاملاً فیکه و خود فرد هم می‌داند. پلاستیکی مقداری نیت وجود دارد که فرد از اعماق وجودش رابطه را می‌خواهد، ولی تن صدا و لحن صدا طوری است که مخاطب این را متوجه نمی‌شود؛ مثلاً ممکن است برادر من به من بگوید: داداش نمی‌آیی پیشم؟» واقعاً ممکن است دلش بخواهد. ولی طوری می‌گوید که من نمی‌دانم واقعاً دلش می‌خواهد یا تعارف می‌کند.

کوچ‌هایی که در نوازش دادن کوچی مشکل دارند
بعضی از کوچی‌ها اساساً در نوازش دادن مثبت مشکل دارند، بخصوص کسانی که در خانواده‌ای بوده‌اند که نوازش مثبت خیلی کم به آن‌ها داده می‌شده است. در بعضی از فرهنگ‌ها هم ندادن نوازش یک ارزش است؛ مثلاً وقتی‌که من بچه بودم یک بار با خانواده رفتیم به یک شهرستان، در آنجا وقتی‌که خواهر من با من صمیمانه حرف می‌زد افرادی که آنجا بودند این مدل حرف زدن را لوس‌بازی و مسخره می‌دانستند.
نوازش‌های متفاوت برای افراد متفاوت یعنی هر فردی ممکن است یک جور نوازش را دوست داشته باشد شرطی، غیرشرطی، کلامی، غیرکلامی، منفی، مثبت، ممکن است یک نوازش برای شما خیلی خوب و دلچسپ باشد برای من نه یا برای شما خیلی بد باشد برای من مثبت. انگار که ما یک حساب بانکی داریم، یک معیاری داریم و بعد نوازش را روی بهای آن می‌سنجیم.

نمودار نوازشی
یک نمودار را معرفی می‌کنم که بر اساس آن می‌توانید به‌صورت شهودی و خیالی حدس بزنید که شما چقدر نوازش می‌دهید و وقتی‌که پیشنهاد نوازشی می‌گیرید، چقدر نوازش دریافت می‌کنید. چقدر تقاضای نوازش می‌کنید و چقدر از نوازش اجتناب می‌کنید.
اگر به نمودار بالا نگاه کنید قسمت بالایی مثلأ آنجا که نوشته نوازش دادن، میزان نوازش مثبت شمارا نشان می‌دهد، یعنی هرچقدر مستطیل را بیشتر بکشید، یعنی اینکه بیشتر نوازش مثبت می‌دهید هرچقدر در قسمت پایین این مستطیل را بکشید، یعنی نوازش منفی می‌دهید. نوازش گرفتن بالا می‌شود مثبت و نوازش گرفتن پایین می‌شود منفی.

نویسنده: جناب آقای عباس چناری از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب و کار ویدان