موانع جذب سرمایه‌گذار خارجی و تأثیر کوچینگ در حل آن
- 2 سال پیش
- مقاله‌های کوچ‌ها
- 9 دیدگاه
- 536
امروزه صاحبان کسب و کار، سرمایه را به‌عنوان نیروی محرکهٔ رشد و توسعهٔ کار بیان می‌کنند، از سویی دیگر سرمایه‌گذاری خارجی مزایایی مانند جذب سرمایه، تکنولوژی، دانش روز، بالا بردن توانایی مدیریت، افزایش اشتغال، بهبود تراز پرداخت‌ها و افزایش قدرت رقابت را به دنبال دارد. درواقع، بازار جهانیِ جذب این نوع سرمایه‌ها بسـیار رقـابتی اسـت. ایـن رقابـت به‌ویژه میـان کشـورهای درحال‌توسعه با توجه به لزوم دستیابی سریع به توسعه و کمبود منابع مالی بیشتر است. این‌گونه کشـورها دنبال جذب انواع سرمایه هستند و بدین منظور تمهیدات گوناگونی را برای جذب این نوع سرمایه‌ها به کـار می‌برند. اهمیت سرمایه‌گذاری خارجی باعث تلاش کشورها و کسب وکارها در جذب این نوع سرمایه‌گذاری می‌شود.
اکثر کشـورهای جهـان معتقدنـد کـه جذب سرمایه خارجی با هدف رفع کمبود سرمایه، دانش، تکنولوژی و تکنیک‌های جدیـد مـدیریتی لازم است. بنابراین بیشتر کشورهای جهان، حتـی کشـورهای پیشـرفته بـرای مناسـب نمـودن بسـتر ورود سـرمایه خارجی، سعی در شناسایی عوامل مؤثر بر آن و انطباق آن با وضعیت خود دارند. بنابراین، شناسایی عوامـل مؤثر بر جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی مهم است و شاید تنها راه برخورداری از مزیت‌های جریـان بین‌المللی سرمایه باشد.
باید توجه داشت، عوامل متعددی روی تصمیم سرمایه‌گذاران خارجی برای انتخاب پروژه مؤثر هستند. این سرمایه‌گذاران ابعاد متعددی از یک پروژه را در کشور مقصد جهت سرمایه‌گذاری بررسی می‌کنند که نحوه برخورد متقاضیان سرمایه و صاحبان پروژه تعیین‌کننده تصمیم سرمایه‌گذار است.
در این مقاله با توجه به اهمیت عامل سرمایه در رشد اقتصادی هر کشور و در کنار آن جذب سرمایه‌های خارجی، به موانعی اشاره می‌شود که سرمایه‌گذاران خارجی را از پروژه‌های بخش خصوصی دور می‌کند و پس‌ازآن به تأثیر حضور بیزینس کوچ در ساختار پروژه جهت رفع موانع مذکور با بهره‌گیری از یک تجربه واقعی در جذب سرمایه‌گذار خارجی در یک پروژه معدنی در بخش خصوصی در دوران تحریم بانکی ایران می‌پردازیم.
موانع جذب سرمایه‌گذار خارجی در پروژه‌های بخش خصوصی
1. عدم ارائه گزارش به‌روز و انگلیسی از امکان‌سنجی پروژه
مطالعات امکان‌سنجی یکی اساسی‌ترین اقدامات برای شروع یک کار یا پروژه است. به عبارتی شروع یک کار بدون امکان‌سنجی به معنی ریسک بالا برای هدر دادن انرژی و سرمایه است. امکان‌سنجی درواقع به معنای امکان تحقق‌پذیر بودن یک برنامه و یک فعالیت در سطوح گوناگون است، مشروط به اینکه شرایط و بسترهای اولیه و مقدماتی برای اجرای آن برنامه فراهم شده باشد.
به عبارتی امکان‌سنجی یک مطالعه مقدماتی است به‌منظور تعیین احتمال موفقیت پروژه و ایده موردنظر، قبل از آنکه در دنیای واقعی شروع به فعالیت نماید. امکان‌سنجی یک تجزیه‌وتحلیل است که کلیه فاکتورهای مربوط به پروژه را ازجمله ملاحظات اقتصادی، فنی، حقوقی و برنامه‌ریزی را شامل می‌شود.
مطالعات امکان‌سنجی معمولاً توسط اشخاص ثالثی خارج از مجموعه سرمایه‌گذاران و شرکا و سهامداران شرکت یا کسب و کار صورت می‌گیرد، زیرا در مواجهه با فرصت‌های سرمایه‌گذاری، بسیاری از سرمایه‌گذاران یا علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری ممکن است به شکلی خوش‌بینانه، فقط روی مزیت‌ها یا نقاط مثبت متمرکز شوند.
انجام مطالعات امکان‌سنجی، به‌ویژه با بهره‌گیری از مشاور خارج از سازمانی سیستم سرمایه‌گذار (شخص ثالث) این امکان را فراهم می‌آورد، تمامی عوامل مؤثر بر پروژه به‌دقت موردبررسی و کالبدشکافی قرارگرفته، نقاط قوت و ضعف مرتبط بر آن بازنگری شده و درنهایت توجیه‌پذیری یا عدم آن، برآورد می‌گردد. با توجه به نکات بالا، می‌توان گفت که مطالعات امکان‌سنجی، فرایندی کنترل‌شده برای مشخص نمودن هم‌زمان مشکلات و مزایای ایجاد یک طرح یا ورود یک موقعیت سرمایه‌گذاری است و همراه با توصیف کامل و برآورد نحوه ارائه خدمات و جذب منابع و مصارف و عاید و هزینه‌های (آنالیز هزینه = فایده) انجام آن صورت می‌گیرد.
این مطالعات در حکم نخست در فرایند تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران یا مدیران به‌حساب می‌آید. از همین منظر، مطالعات امکان‌سنجی باید به نحوی انجام شود که به‌منزله ابزار تحلیلی، دربرگیرنده محدودیت‌ها، توجیه‌هایی برای بهبود و پیشنهادهای عملی در راستای پیشبرد امور باشد. در این راستا مطالعات امکان‌سنجی به برنامه ریزان پروژه کمک می‌کند که ریسک حاصل از شکست در اجرای پروژه در سازمانشان را از طریق بررسی ابعاد مختلف امکان‌سنجی اعم از اقتصادی، فنی، سازمانی و ... تا حد بسیاری کاهش دهند.
با توجه به اهمیت انجام مطالعات امکان‌سنجی، و اثر بالای این پارامتر در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران خارجی، متأسفانه شرکت‌های بخش خصوصی ایرانی، یا مطالعات را توسط مشاوران متخصص این حوزه به‌عنوان شخص ثالث خارج از مجموعه انجام نمی‌دهند، یا مطالعات را بر اساس تغییرات بازار و جهان به‌روزرسانی نمی‌کنند و یا آن را بر اساس استاندارد جهانی و قوانین بازی تجارت جهانی تهیه نمی‌کنند و درنهایت در بیشتر مواقع این گزارش‌ها را به زبان انگلیسی ارائه نمی‌کنند.
بر اساس تجربه چند سال اخیر، شرکت‌ها در جلسات امکان‌پذیری سرمایه‌گذاری با سرمایه‌گذاران خارجی، به دلیل عدم ارائه گزارشی مطالعاتی فنی و اقتصادی مناسب در حوزه ضعف قرار می‌گیرند و با دادن تعهد مبنی بر ایمیل و یا ارسال گزارش به‌روزرسانی شده و ترجمه‌شده به زبان انگلیسی تا یک تاریخ مشخص، و پس‌ازآن عدم اجرای تعهد خود، باعث آسیب‌رسانی شدید به دید سرمایه‌گذاران خارجی به پروژه‌های بخش خصوصی شده‌اند.
در بخش خصوصی عموماً، انجام مطالعات فنی و اقتصادی توسط افراد درون سازمان و یا سهامداران انجام می‌شود و در پرداخت هزینه جهت انجام مطالعات توسط مشاوران خبره این حوزه صرفه‌جویی می‌گردد و در جلسات توجیه سرمایه‌گذار تأکید بر مزایا و سودمند بودن پروژه دارند غافل از اینکه زبان جهانی توجیه و جذب سرمایه‌گذار، انجام مطالعات امکان‌سنجی به زبان روز اقتصادی جهان و به زبان انگلیسی است.
2- عدم وجود ساختار سازمانی در بخش خصوصی
منظور از حاکمیت شرکتی مجموعه‌ای از سازوکارها، فرآیندها و روابط است که سازمان در قالب آنها اداره می‌شود. ساختارهای حاکمیت شرکتی توزیع مسئولیت‌ها و انتظارات را در شرکت بر مبنای سطوح مختلف ذینفعان تعریف می‌کنند. ازآنجایی‌که امکان تضاد بین منافع در هر شرکتی وجود دارد، طراحی ساختار حاکمیت شرکتی برای بقای سازمانی از اهمیت کلیدی برخوردار است. حاکمیت شرکتی مشتمل بر تمامی فرآیندهای کلیدی یک سازمان است که در مسیر دستیابی به اهداف استراتژیک وجود دارند؛ بنابراین بخش مهمی از توانمندی شرکت‌ها در دستیابی به اهداف سند استراتژی ایشان، وابسته به ساختار منسجم و شفاف حاکمیت شرکتی است. رصد اقدامات، سیاست‌ها و تصمیمات شرکتی باعث خواهد شد توانمندی سازمانی در تصمیم‌گیری چابک و کارا نیز افزایش یابد. وقوع بحران جهانی کرونا، اهمیت کلیدی ساختارهای حاکمیت شرکتی منسجم را بیش‌ازپیش نمایان کرده است و پیش‌بینی می‌شود با تأثیرات گسترده بر نحوه مدیریت و بنگاه‌داری، تأثیرات خود را بر ساختارهای حاکمیت شرکتی نیز بر جای بگذارد.
در بخش خصوصی ایران، در شرکت‌ها، توجه کمتری به ساختار شرکت می‌شود، مخصوصاً در پروژه‌هایی که هنوز در مرحله طرح هستند، سهامداران توجه کافی به تشکیل دپارتمان‌های شرکت را ندارند و بعضاً پس از پیشرفت کار نیز وضعیت به شکل قبل باقی می‌ماند. منظور از این بخش، در نظر گرفتن افراد متخصص برای حوزه مالی، امور مالیاتی، منابع انسانی، امور حقوقی، فروش و........ می‌باشد که کارآفرینان ایرانی تمایل به انجام بیشتر امور توسط خودشان را دارند و سیستم سازمانی به‌صورت مغازه‌داری اداره می‌گردد، که این مساله در زمان جذب سرمایه‌گذار خارجی، به‌عنوان یک مانع محسوب می‌شود.
عدم توجه به یک ساختار شرکتی برای اجرای یک پروژه و گزارش دهی بخش‌های یک سازمان بر اساس استاندارد دنیا، سرمایه‌گذار خارجی را در حالت عدم اطمینان قرار می‌دهد، و باعث می‌شود سرمایه‌گذاران فقط به سمت شرکت‌های بزرگ که از پیش ساختار درستی تشکیل داده‌اند جذب شوند که عموماً این شرکت‌ها نیاز به سرمایه‌گذار ندارند یا سرمایه‌های بزرگی نیاز دارند، و با عدم تشکیل ساختار درست شرکتی، سرمایه‌گذاران خارجی که تمایل به ورود سرمایه کمتر در مراحل اولیه دارند را ازدست‌داده‌ایم.
بر اساس تجربه چند سال اخیر، سرمایه‌گذاران خارجی یا به سمت شرکت‌های دولتی هدایت می‌شوند که خود بودجه کافی برای اجرای طرح را دارند، و پس‌ازآن شرکت‌های بزرگ خصوصی که همانند شرکت‌های دولتی بودجه کافی دارند یا آنقدر پروژه بزرگ است و سرمایه موردنیاز زیاد، که فقط سرمایه‌گذاران برجسته می‌توانند به آن ورود کنند. و سرمایه‌گذاران خارجی با سرمایه کمتر به دلیل نبود ساختار شرکتی مناسب برای صاحبان پروژه‌های کوچک‌مقیاس سردرگم می‌مانند.
3- عدم ارائه راهکار در خصوص تحریم بانک‌های ایرانی
سازمان سرمایه‌گذاری خارجی به‌موجب قانون تنها نهاد رسمی تشویق سرمایه‌گذاری خارجی در کشور است که در چارچوب قانون جدید تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی، مصوب 1381، به تسهیل ورود سرمایه، تأمین حمایت قانونی و امنیت کامل برای سرمایه‌گذاری‌های خارجی می‌پردازد.
اداره کل سرمایه‌گذاری‌های خارجی در سازمان، مسئول دریافت کلیه تقاضاهای پذیرش سرمایه‌گذاری، صدور مجوز سرمایه‌گذاری، هدایت امور، حفاظت از حقوق سرمایه‌گذاران در طرح‌های مصوب و همچنین ارائه خدمات مختلف به سرمایه‌گذاران ازجمله ارائه کمک، انجام هماهنگی و تسهیل کلیه امور مربوط به سرمایه‌گذاری آنان، حتی پس از صدور مجوز سرمایه‌گذاری خارجی است.
به‌عنوان دستگاه متولی سرمایه‌گذاری خارجی، سازمان مسئول رسیدگی به کلیه امور مربوط به نقل و انتقالات سرمایه‌گذاری‌های خارجی، مدیریت و انجام مذاکرات مربوط به موافقت‌نامه‌های دو و چندجانبه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری با دیگر دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی است. در حال حاضر، صرف‌نظر از مذاکرات در دست انجام با تعداد کثیری از کشورهای جهان 58، موافقت‌نامه دوجانبه تشویق و حمایت متقابل از سرمایه‌گذاری با اغلب کشورهای اروپائی، آسیای جنوب شرقی، کشورهای همسایه و سایر کشورهای منطقه خاورمیانه، شمال و جنوب آفریقا به امضاء رسیده است.
با توجه به تحریم بانک‌های ایرانی، ورود سرمایه از مسیر قانونی مورد تأیید جهانی، بسیار سخت است و دلیل مهمی در عدم جذب سرمایه‌گذار است. سازمان معرفی‌شده فوق، راهکارهای مناسبی در خصوص مسیر و نحوه ورود سرمایه با توجه به میزان سرمایه، پروژه، و کشور مبدأ به شما ارائه می‌دهد. و در کنار آن جهت حمایت و تشویق سرمایه‌گذاران خارجی، مجوز سرمایه‌گذاری به آنان داده می‌شود که شامل حمایت‌های متعددی از سرمایه‌گذار و پروژه مذکور است.
تأثیر بیزینس کوچ در موفقیت کسب و کار و جذب سرمایه‌گذار خارجی
بیزینس کوچ، یک کوچ، کارآفرین و صاحب کسب و کار باتجربه است که به‌صورت کاملاً حرفه‌ای آموزش دیده و در زمینه مشکلات مربوط به کسب‌وکارها تجربه و اطلاعات کافی دارد؛ بیزینس کوچ به صاحبان کسب و کار کمک می‌کند تا یک کسب و کار جدید راه بیندازند یا کسب و کار خود را رشد و توسعه دهند و در این مسیر همراه و راهنمای آنها خواهد بود.
هدف بیزینس کوچ قرار دادن و نگه‌داشتن صاحب کسب و کار در مسیر رشد و ترقی است، صاحب کسب و کار با کمک بیزینس‌کوچ بستر لازم برای رسیدن به این رشد و پیشرفت را فراهم می‌کند. بیزینس کوچ مهارت‌های مدیریتی، تجاری و رهبریِ صاحب کسب و کار را بهبود می‌بخشد تا از این طریق پتانسیل‌هایش شکوفا شود. بیزینس کوچ به توسعه فردی صاحبان کسب و کار کمک می‌کند و فقط بر روی توسعه کسب و کار آنها تمرکز نمی‌کند.
مزایای بهره‌مندی از خدمات بیزینس کوچینگ
• افزایش سوددهی
• کاهش فشار و تنش
• بهبود عملکرد تیمی
• بالا بردن تعهد
• ارتقای مهارت‌های ارتباطی
• بهبود مهارت‌های مدیریت تغییر
• شناسایی فرصت‌های کاری و بهره گرفتن از آنها
در راستای جذب سرمایه‌گذار خارجی، یک بیزینس کوچ با تجربه و آشنا به قوانین بین‌المللی سرمایه‌گذاری، با هدایت مدیران کسب و کار به بهره‌گیری از مهارت مذاکره و ارتباطات بر اساس قوانین بین‌المللی، ارائه گزارشات امکان‌سنجی با کمک افراد متخصص، چیدمان ساختار شرکتی با استفاده از افراد باتجربه و بادانش در سمت‌های کلیدی، ارائه برنامه‌های زمان‌بندی و استراتژی‌های اطمینان‌بخش، یادآوری پتانسیل‌های کشور در بخش‌های فنی و منابع انسانی و قوانین حمایتی برای سرمایه‌گذار، و درنهایت بالا بردن اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس صاحبان پروژه، به جذب سرمایه‌گذار خارجی کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
در مقاله فوق سعی کردیم به برخی از موانعی که در جذب سرمایه‌گذار خارجی وجود دارد و باز کردن گره آنها به دست بیزینس کوچینگ اشاره کنیم. هر شرکت و پروژه‌ای، ممکن است مشکلاتش با دیگر پروژه‌ها متفاوت باشد بنابراین اطلاع از قوانین کشور سرمایه‌گذار، و میزان سرمایه‌گذاری، قوانین صادرات محصول پروژه مورد سرمایه‌گذاری، مدت زمان بازگشت سرمایه، میزان نقدی و غیر نقدی بودن سرمایه‌گذاری اولیه پروژه در موفقیت شرکت‌ها در جذب سرمایه‌گذار تأثیر خواهد داشت.
نویسنده: سرکار خانم زهره کاظمی از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب و کار ویدان
الهام صابری
بهزاد راد