نقش کوچینگ در انتخاب رشته تحصیلی دانش‌آموزان
- 2 سال پیش
- مقاله‌های کوچ‌ها
- 6 دیدگاه
- 820
کوچینگ چیست؟
کوچینگ یک مهارت است. مهارتی که به کشف توانایی‌ها و نقاط قوت افراد کمک می‌کند. کسانی که به کوچ مراجعه می‌کنند، اغلب به دنبال حل یک مسئله یا ایجاد تغییری در زندگی خود هستند. کوچ با طرح سؤال‌هایی که پاسخ آن‌ها می‌تواند در عمیق‌ترین بخش‌های وجودی فرد نهفته باشد، سعی دارد تا ابتدا توانایی‌های بالقوه فرد را یافته و با تکیه بر آن‌ها مسیری را برای رسیدن به هدف موردنظر مشخص کند.
نکته مهم در تعیین این مسیر این است که هدف، درواقع آن چیزی است که مراجع برای رسیدن به آن تلاش می‌کند. نه آنچه کوچ درست می‌پندارد. به‌عبارت‌دیگر وظیفه کوچ تنها این است که نورافکنی را بر مسیری بتاباند که در انتهای آن مراجع به خواسته و هدف موردنظر خود برسد.
کوچینگ تحصیلی
امروزه کوچینگ تقریباً در تمام حوزه‌ها و برای تمام اقشار کاربرد دارد و چه‌بسا می‌تواند یک کمک ضروری برای افراد باشد. یکی از گروه‌هایی که می‌توانند به‌خوبی از کوچینگ برای رسیدن به اهداف خود بهره ببرند، دانش آموزان هستند. بر کسی پوشیده نیست که آموزش یکی از اساسی‌ترین و حیاتی‌ترین امور هر جامعه‌ای است. دانش آموزان آینده‌سازان کشور هستند. ازاین‌رو بسیار مهم است که از آموزش صحیح و کارآمد در تمام مقاطع تحصیلی برخوردار باشند و بتوانند بهترین تصمیمات را در دوران تحصیل بگیرند. یکی از این تصمیمات انتخاب رشته تحصیلی در پایه نهم است. اصولاً این فرایند با کمک ارزیابی‌هایی صورت می‌گیرد که در مدارس انجام می‌شود.
این ارزیابی‌ها شامل بررسی نمرات دانش آموزان در پایان سال تحصیلی و همچنین تکمیل فرم‌هایی توسط خود دانش آموزان است. به کمک این فرم‌ها علایق و توانمندی‌های دانش‌آموز بررسی‌شده و یک برنامه اولویت‌بندی شده پیشنهادی برای هر دانش‌آموز ارائه می‌گردد. به نظر می‌رسد این فرایند کاملاً صحیح و اصولی است. اما دراین‌بین مسائل و مشکلاتی وجود دارند که کار را برای دانش‌آموز سخت می‌کنند. ازجمله : عدم کسب نمره کافی برای قبولی در رشته موردنظر، تردید و سردرگمی در انتخاب، مخالفت برخی والدین با رشته انتخابی یا تحمیل نظر برای انتخاب رشته‌ای دیگر، پشیمانی از انتخاب یک رشته و تلاش برای انتخاب رشته‌ای دیگر، عدم وجود یک فرد آگاه و دلسوز برای راهنمایی و ...
تجربه نشان می‌دهد از بین تمام این مسائل، موضوع سردرگمی و عدم اطمینان فراگیرترین مسئله برای دانش آموزان است که نشاءت گرفته از شناخت ناکافی از نقاط قوت و ضعفشان است. البته با کمک یک کوچ حرفه‌ای و تلاش و همکاری دانش‌آموز می‌توان این نقاط را شناسایی کرد تا فرایند انتخاب رشته با بالاترین میزان آگاهی و کیفیت انجام شود. کوچ می‌تواند با طرح سؤال‌های هوشمندانه و بجا و انجام تست‌های مختلف تا حد زیادی این مسیر را هموار و آسان نماید.
یکی از اصول زیربنایی کوچینگ توجه به این نکته است که افراد ذاتاً خلاق و مبتکر و کامل هستند. یعنی فرد می‌تواند با کشف توانمندی‌ها و ضعف‌های خود و مدیریت آن‌ها، بهترین انتخاب را برای رسیدن به هدف موردنظر خود داشته باشد. بدون اینکه برنامه از پیش تعیین‌شده‌ای در اختیار او قرار دهیم.
تفاوت مشاوره و کوچینگ
در مورد دانش آموزان این بحث کمی متفاوت است. زیرا تاکنون بستری برای برگزاری جلسات کوچینگ در مدارس وجود نداشته و ممکن است برخی کوچینگ را با مشاوره اشتباه بگیرند. در مشاوره به‌صورت مستقیم راهکارهایی ارائه می‌شود و مراجع دقیقاً بر طبق آن راهکارها و برنامه‌ها عمل می‌کند. درصورتی‌که کوچینگ کمک می‌کند تا مراجع پاسخ مسئله را در درون خود کشف کند و راهکارهایی را با خلاقیت خود در پیش گیرد. حال آنکه در بسیاری از مدارس مشاوره به‌صورت حرفه‌ای و مداوم انجام نمی‌پذیرد یا خود دانش آموزان تمایلی به شرکت در جلسه مشاوره ندارند. البته این از اهمیت وجود مشاور تحصیلی کم نمی‌کند، چه‌بسا وجود یک کوچ که بتواند در صورت نیاز در نقش مشاور نیز همراه دانش‌آموز باشد، بسیار کمک‌کننده است.
در ابتدا باید دانش‌آموز با مفهوم کوچینگ به‌صورت نسبی و در حد نیاز آشنا شود و تفاوت کوچینگ و مشاوره را بداند. سپس هدف مشخص گردد. مرحله بعد ایجاد اعتماد و اطمینان برای دانش‌آموز است. چراکه کوچینگ بر پایه اعتماد بنا شده است. ممکن است مسائلی در طی جلسه مطرح شوند که نیازمند آگاهی کوچ از جزئیات زندگی دانش‌آموز و همچنین احساسات و عقاید او نسبت به موارد خاصی باشد. ازاین‌رو بسیار مهم است که دانش‌آموز اعتماد قلبی به کوچ خود داشته باشد تا بتواند هر آنچه به حل مسئله کمک می‌کند را مطرح کند.
حال می‌توانیم روند برگزاری جلسه کوچینگ با دانش آموزان (خصوصاً دانش آموزان پایه نهم که با مسئله انتخاب رشته روبرو هستند.) را بررسی کنیم.
موضوع مشخص است: انتخاب رشته تحصیلی
اما در پس‌زمینه این انتخاب عوامل بسیاری دخیل هستند. علاقه، اهداف بلندمدت، نظر والدین، اعتقادات مذهبی، شرایط مالی و اقتصادی خانواده، محل زندگی، تصمیم جمعی دانش‌آموز و دوستانش برای انتخاب رشته مشترک، مشورت با آشنایان و مهم‌ترین عامل یعنی "ارزش‌ها"
ارزش‌ها همان باورهای قلبی هر فرد هستند که تصمیمات بر اساس آن‌ها گرفته می‌شود. انسان تمایل دارد در مسیری گام بردارد که در راستای تحقق ارزش‌هایش باشد. به‌طور مثال اگر برای دانش‌آموزی، حفظ سلامتی و جان انسان‌ها یک ارزش باشد، به‌احتمال‌زیاد تمایل بیشتری به رشته‌های پزشکی و درمانی خواهد داشت. درنتیجه انتخاب اولش رشته علوم تجربی خواهد بود. هرچند همان‌طور که قبلاً گفته شد، عوامل دیگری نیز تأثیرگذار هستند.
تا اینجا عوامل مهم و اثرگذار در انتخاب رشته تحصیلی را بررسی کردیم. حال باید ببینیم نقش کوچینگ در اینجا چیست و چگونه یک کوچ می‌تواند بهترین مسیر را برای دانش‌آموز مشخص کند و از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند.
یک کوچ حرفه‌ای باید بر مهارت‌های کوچینگ مسلط باشد. ازجمله گوش دادن. برای کشف ارزش‌های درونی دانش‌آموز باید به او گوش سپرد. به معنا و مفهوم دقیق کلمات او دقت کرد و به کمک تجربه‌ها و احساسات او و درکش از جهان پیرامون به ارزش‌هایش پی برد.
در این میان نقش خانواده را نباید نادیده گرفت. بسیاری از ارزش‌ها در محیط خانه و در تعامل با اعضای خانواده و مشاهده رفتار آن‌ها در ذهن نوجوان شکل می‌گیرند. بنابراین ضروری است که کوچ از نظرات و عقاید آن‌ها نیز مطلع باشد و حتی جلسه یا جلساتی را برای گفتگو با آن‌ها تنظیم کند.
در آخر، این خود دانش‌آموز است که دست به انتخاب می‌زند و قدم در این مسیر می‌گذارد. مسیری که اکنون تا حد زیادی واضح و قابل‌رؤیت است. وجود یک همراه و راهنما در کنار دانش‌آموز باعث می‌شود او با اطمینان و آرامش بیشتری انتخابش را عملی سازد و تصویر روشن‌تری از آینده داشته باشد. بنابراین حضور یک کوچ علاوه بر اینکه باعث اطمینان و قوت قلب دانش‌آموز است، می‌تواند مسیر پیش روی او را تبدیل به جاده‌ای برای رسیدن به اهداف متعالی زندگی‌اش کند.
به امید آینده‌ای روشن برای تمام دانش آموزان این سرزمین.
نویسنده: سرکار خانم مریم شیری از دانش پذیران دوره چهارم تربیت کوچ حرفه‌ای کسب و کار ویدان
